Good practices voor bewustzijn vergroten onder werknemers

1. Het aanbieden van workshops voor werknemers om bewustzijn en urgentie te vergroten 

Werkgevers kunnen verschillende workshops aanbieden aan werknemers waarin financiële gezondheid onder de aandacht wordt gebracht en belangrijker nog; er concrete tips en instrumenten worden gedeeld om de eigen financiële situatie te verbeteren. Enkele voorbeelden zijn:

• Grip op de knip: training gericht op werknemers waarin ze leren beter met hun salaris, administratie te houden en kunnen sparen.
• Begrijpelijke loonstrook: Loon strook die net iets anders is vormgegeven. Het heeft een begrijpelijke visuele structuur en teksten, gevoel voor feiten en makkelijker voor mensen met taal achterstand. Diverse partijen zoals de moedige dialoog biedt dit aan. 
• Weet wat je besteedt: training om inzicht in financiële situatie te krijgen en leer overzicht te maken van inkomsten en uitgaven.

Een workshop heeft een grotere kans om bewustzijn te vergroten als werknemers op toegankelijke wijze benaderd en geïnformeerd worden. Als werkgever kan je hiervoor zorgen door:

• Vooraf te inventariseren waar de (informatie) behoefte van de doelgroep ligt;
• Een positieve lading te geven aan de workshop;
• De aankondiging van de werkshop breed te communiceren via meerdere kanalen, zoals intranet, narrowcasting (beeldschermen) en het benadrukken door leidinggevenden in (team)overleggen;
• De workshops periodiek (eventueel gecombineerd met een ander sub thema binnen stress en vitaliteit) te organiseren om het onderwerp blijvend onder de aandacht te brengen;
• Een ervaringsdeskundige die zelf geldzorgen heeft gekend aan het woord te laten, bijvoorbeeld een collega die hulp heeft gezocht of een bekend persoon zoals topsporter die zijn/haar sponsoring niet rond kreeg 

Daarnaast is het waardevol om achteraf een enquête uit te sturen die inzicht geeft in de ervaringen van de werknemer tijdens de workshop en of zij deze als zinvol hebben ervaren. Hier kan je als werkgever je aanbod van interventies op aanpassen. 

Mocht het aantal deelnemers aan de workshops tegenvallen dan is het belangrijk om te realiseren dat schaamte en/of angst dat zaken niet anoniem blijven een obstakel kunnen zijn voor deelname. Daarnaast is het effect van de workshops op de financiële gezondheid van werknemers moeilijk te toetsen. 

2. Persoonlijk contact opnemen met medewerkers door gespecialiseerd belteam

Facilicom, aanbieder van facilitaire en technische dienstverlening, heeft zeer positieve ervaringen met het aanstellen van een speciaal belteam om financiële gezondheid op persoonlijke niveau met werknemers te bespreken. Daarbij werd eerst een brief verstuurd aan alle werknemers met de aankondiging dat er gebeld gaat worden. Daarna volgt een telefonisch gesprek waarin het belteam aan de werknemer vraagt hoe het gaat en of ze hulp nodig hebben. 

Bij deze aanpak bleek dat werknemers het waarderen dat er aandacht aan ze besteed wordt en dat zij in tegenstelling tot gesprekken met leidinggevenden makkelijker het gesprek aangingen. Het is zeker bruikbaar voor organisaties waar de werkgevers vaak op andere locaties werken. Voor de werkgever is het wel belangrijk om voldoende tijd en energie vrij te maken voor deze campagne en een gespecialiseerd belteam in te huren als dit nog niet ingericht is. 

3. Een geldkrant (brief) met hulpaanbod rondom financiële gezondheid uitsturen naar werknemers 

In een geldkrant kunnen werkgevers het aanbod van interventies inzichtelijk maken voor werknemers en zo het gebruik daarvan stimuleren. Voor het opstellen van de geldkrant kan er bijvoorbeeld worden samengewerkt met het Nibud zodat de correctie informatie naar de werknemer wordt gecommuniceerd. Het bereik van deze aanpak is groot. Door achteraf een enquête uit te zetten kan de werkgever meten of het een effectief kanaal is om werknemers te bereiken én in actie te krijgen om hun financiële gezondheid te vergroten. 

4. Werknemers informeren en anoniem hulp aanbieden 

Een werknemer kan een drempel ervaren om bij de werkgever, leidinggevende of HR het gesprek aan te gaan over geldzorgen. Door anonieme hulpbronnen aan te bieden kan de werknemer worden geholpen zonder dat de werkgever, leidinggevende of HR-medewerker hierbij betrokken hoeft te worden. Voor een deel van de werknemers kan dit drempelverlagend werken waardoor zij wel aan de bel trekken voor hulp. Een voorbeeld van een anoniem kanaal is werknemers informeren via posters op het toilet over een anonieme hulplijn. 

Het is voor de werkgever belangrijk om oog te houden voor een balans tussen interne en externe hulp. Met een deel van de externe hulpaanbieders kunnen ook afspraken gemaakt worden over het doorverwijzen naar interne routes na akkoord van de werkgever. Want elke werkgever die geholpen wordt met geldzorgen is er één. Dan is de route intern of extern eigenlijk van ondergeschikt belang.

5. Concrete oplossingen bieden aan werknemers bij een loonbeslag

Een (aankondiging van) loonbeslag is één van de meest concrete signalen van een mogelijke schuldproblematiek. Daarom is dit voor de werkgever een duidelijke kans om de werknemer te laten zien dat er waardevolle hulp wordt aangeboden. Denk hierbij in ieder geval aan:

• Duurzame oplossing: Bijvoorbeeld het afkopen van een schuld waarvoor loonbeslag is gelegd kan op korte termijn een oplossing zijn, maar dit is geen duurzame aanpak. Bij voorkeur worden werknemers ondersteund bij het in kaart brengen van de gehele financiële situatie, waardoor er een gerichte oplossing kan worden aangeboden. Werkgevers kunnen dit bijvoorbeeld bedrijfsmaatschappelijk werk, budget coaching of schuldhulpverlening aanbieden. 
• Plan van aanpak: Binnen organisaties is het belangrijk dat zowel HR-medewerkers als leidinggevenden op de hoogte zijn van het plan van aanpak bij loonbeslagen. 
• Kennisniveau: HR-medewerkers en afdeling salarisverwerking dienen op de hoogte te zijn van de mogelijkheden die aan werknemers aangeboden kunnen worden. 

Sommige organisaties zijn zo ingericht dat loonbeslagen bij salarisverwerking binnenkomen en deze mogen alleen onder strikte voorwaarden de informatie over loonbeslag overdragen aan bijvoorbeeld HR. Dit dient goed geborgd te zijn in bijvoorbeeld de arbeidscontracten, of er dient voor de informatieoverdracht toestemming gevraagd te worden aan de werknemer.

6. Actualisatie van het kennisniveau van werknemers

Werknemers waarderen ondersteuning waarmee ze zich autonoom kunnen inzetten voor hun financiële gezondheid. Om die reden is het te adviseren om een werknemers-platform te ontwikkelen waar alle informatie rondom geldzorgen bijeenkomt. Het platform wordt ingericht met informatie over het basisaanbod van interventies, zoals een budgetcoach en trainingen, generieke informatie, en daarnaast met specifieke kennisitems die aansluiten op de informatiebehoefte van werknemers.   Belangrijke kennisonderdelen zijn: 

1. Informatie over het thema financiële gezondheid, maar ook subsidies.
2. Trainingen, voorlichting en filmpjes. 
3. Zelf-aan-de-slag modules, waaronder budget coaching en thuisadministratie.
4. Hulp-bij-belastingaangifte en/of energierekening knop.

Dit platform kan proactief online worden gelanceerd met een korte campagne. Naast het online te delen in het werknemers portaal kan het platform ook direct (click to action) verstuurd worden via bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht. Hierin staan links naar de eerdergenoemde interventies. Een werknemer bepaalt dan zelf wanneer en of hij/zij gebruik maakt van deze informatie en kan dit bijv. ook thuis met een partner of familielid doen.